Onderzoekslab voor artificial intelligence in de media

Onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam, Hogeschool van Amsterdam en Centrum Wiskunde & Informatica (CWI) gaan daarvoor samenwerken met mediapartners, maatschappelijke partners en de gemeente Amsterdam in het nieuwe AI, Media & Democracy Lab.

Het Lab richt zich op hoe AI en digitale technologie de media en de democratie transformeren. De onderzoekers gaan aan slag met concrete vraagstukken rondom het gebruik van AI in de media, zoals manieren om meer mensgerichtere en diverse systemen te ontwikkelen of de mogelijke rol van chatbots in nieuwsvoorziening. Daarnaast zullen ze samen met de partners fundamenteel nadenken over hoe de media van morgen eruit moeten komen te zien. Het lab brengt hiervoor fundamenteel en toegepast onderzoek samen op het gebied van recht, ethiek, communicatiewetenschap, mediastudies en informatica.

Er kan geen democratie zijn zonder een gezond medialandschap, er zijn geen vrije media zonder democratie en de media kunnen niet functioneren zonder technologie

Wat moet technologie (niet) doen?

AI speelt een steeds belangrijkere rol bij het maken en verspreiden van nieuws: van slimme tools die journalisten helpen bij het produceren van hun verhalen tot volledig geautomatiseerde productie van nieuwsverhalen, en van publieksprofilering die redactionele beslissingen onderbouwen tot AI-gedreven nieuwsaanbevelingen aan gebruikers.

Debatten over filterbubbels, privacy, de rol van big tech, redactionele onafhankelijkheid en de dataficatie van journalistieke waarden en grondrechten raken aan de juridische, ethische, maatschappelijke en democratische implicaties die het gebruik van AI in de media kan hebben. Beroepsethiek, recht en grondrechten kunnen een belangrijke rol spelen in deze transformatie. In het lab gaat er samengewerkt worden op het gebied van nieuwsaanbevelingen en de ontwikkeling van meetmethoden die kunnen bijdragen aan een meer diverse en inclusieve publieke ruimte en geïnformeerde maatschappij. En wordt door middel van een advertentiedashboard transparanter gemaakt hoe politieke partijen ons in aanloop naar de verkiezingen online proberen te beïnvloeden (microtargeting).

Natali Helberger, universiteitshoogleraar Law and Digital Technology aan de UvA en een van de initiatiefnemers en trekkers van het lab: ‘De combinatie van praktijk, theorie en baanbrekend onderzoek stelt ons in staat AI-gedreven innovatie te stimuleren, kennis op te bouwen en kansen te creëren in een sector die als geen ander verbonden is aan het functioneren van onze democratie. Amsterdam als media stad is daarbij de perfecte basis voor ons lab’.