De finalisten zijn bekend: vier Vlamingen en een Nederlander maken nog kans op de titel Wetenschapstalent 2018. Meer dan 8.000 mensen hebben de afgelopen twee weken hun stem uitgebracht. Samen met het even zwaar meetellende juryoordeel heeft dit geleid tot een top 5.
‘De top vijf heeft dit jaar een verrassende samenstelling’, zegt Jim Jansen, hoofdredacteur van New Scientist. ‘Slechts een Nederlander heeft de schifting overleefd. Vier kandidaten zijn verbonden aan Vlaamse universiteiten, wat een enorm compliment is voor het niveau van het onderzoek dat daar plaatsvindt. Daarnaast stond de competitie dit jaar voor het eerst open voor andere kennisinstellingen dan universiteiten, wat direct geleid heeft tot de eerste topvijfklassering uit die hoek.’
De finalisten
De vijf overgebleven kanshebbers, in alfabetische volgorde, zijn:
De geschiedenis van de wiskunde is diverser dan je denkt
Wiskunde is niet alleen afkomstig van de oude Grieken. Veel van onze kennis komt van elders, waaronder het oude China, India en het Arabisch Schiereil ...
Tim Baarslag (Centrum Wiskunde & Informatica, Amsterdam)
Onderhandelen over je salaris, de aankoopprijs van een huis of de verdeling van een erfenis – het zijn de meer stressvolle taken des levens. Tim Baarslag ontwikkelt slimme onderhandelalgoritmen die mensen kunnen bijstaan bij het maken van deze moeilijke beslissingen. Dit maakt niet alleen het leven van onderhandelaars makkelijker, het levert ook kennis op over hoe het onderhandelproces werkt.
Hannelore Bové (Universiteit Hasselt)
Luchtvervuiling kost de wereldwijde economie jaarlijks zo’n vier biljoen euro. Vooral roetdeeltjes in de lucht zijn erg giftig. Er bestaat echter nog geen blootstellingslimiet voor roetdeeltjes, omdat het erg moeilijk is om roetdeeltjes op te sporen in mensen. Hannelore Bové ontwikkelde een techniek waarmee dit wél mogelijk is. De techniek bestaat uit het afvuren van laserpulsen op bijvoorbeeld bloed of urine, waarna de roetdeeltjes zich gedragen als kleine lampjes en oplichten.
Michiel Dusselier (Katholieke Universiteit Leuven)
Michiel Dusselier ontdekte een nieuwe manier om biologisch afbreekbaar bioplastic te maken. Hierbij maakte hij gebruik van een ongebruikelijke ‘katalysator’, een stofje dat chemische reacties beïnvloedt. Door dit stofje ontstaat bij de productie van de plastics heel weinig afval. Dusselier probeert het productieproces efficiënter te maken, maar ook de kwaliteit van het plastic te verbeteren. Hierbij heeft hij te maken met een delicate balans: bioplastics moeten kunnen oplossen in de natuur, maar moeten niet in de winkel al uit elkaar vallen.
Damya Laoui (Vrije Universiteit Brussel en Vlaams Instituut voor Biotechnologie)
Elk jaar sterven wereldwijd acht miljoen mensen aan kanker. Daarvan gaat het grootste deel, ongeveer 90 procent, dood aan de gevolgen van terugkerende kanker of uitzaaiingen. Damya Laoui wil patiënten een vaccin kunnen geven van hun eigen kanker dat beschermt tegen uitzaaiingen van de tumor. Hiervoor gebruikt ze een bepaald type cellen van het immuunsysteem. Deze therapie kan vele levens redden en heeft minder bijwerkingen dan huidige methoden. Laoui hoopt binnen een paar jaar te kunnen beginnen met klinische studies waarbij het vaccin voor het eerst op mensen wordt getest.
Marjolein Vanoppen (Universiteit Gent)
Veilig drinkwater winnen wordt op veel plekken in de wereld steeds moeilijker. Een mogelijke oplossing is het omzetten van zeewater naar drinkwater. Zeewaterontzouting kost echter veel energie. Marjolein Vanoppen besloot een nieuwe, energiezuinigere techniek voor zeewaterontzouting te ontwikkelen die ook nog eens betaalbaar is. Vanoppen droomt ervan met haar onderzoek de hele wereld te voorzien van schoon drinkwater.
Juryoordeel
De top vijf komt voort uit meer dan vijftig kandidaten die zijn aangedragen door Nederlandse en Vlaamse universiteiten en kennisinstellingen. De jury beoordeelde de inzendingen op wetenschappelijke impact, maatschappelijke impact, originaliteit van het onderzoek en de mate van publiekscommunicatie. Het juryoordeel en de publieke stemronde telden even zwaar mee in de totstandkoming van de top vijf.
De jury bestaat dit jaar uit voorzitter Stan Gielen (voorzitter NWO), aangevuld met Melanie Peters (directeur Rathenau Instituut), Lieve van Hoof (covoorzitter Jonge Academie), Joos Vandewalle (voorzitter Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten) en Jim Jansen (hoofdredacteur New Scientist).
Prijsuitreiking
Op 31 mei wordt de winnaar van de verkiezing bekendgemaakt tijdens het evenement New Scientist Live. De vijf talenten geven deze avond een presentatie over hun onderzoek. Het evenement vindt plaats in TivoliVredenburg te Utrecht. De prijs wordt uitgereikt door hoogleraar moleculaire genetica Hans Clevers. De winnaar ontvangt 2.500 euro, mede mogelijk gemaakt door het Rathenau Instituut.
Voorafgaand aan de feestelijke prijsuitreiking geeft Hans Clevers college over zijn onderzoek naar stamcellen en de potentie die deze cellen hebben in de strijd tegen kanker. Andere sprekers zijn hoogleraar sterrenkunde Vincent Icke, die ingaat op de zoektocht naar (intelligent) buitenaards leven, en hoogleraar interne geneeskunde Andrea Maier, die vertelt over de stand van zaken in het onderzoek naar het tegengaan van veroudering.
Kaarten om deze avond bij te wonen zijn verkrijgbaar via newscientist.nl/live.
Mis niet langer het laatste wetenschapsnieuws en meld je nu gratis aan voor de nieuwsbrief van New Scientist.
Lees verder: