Professor die beelden maakte met wiskunde
'Wiskunstenaar' Koos Verhoeff volgde Max Euwe op als hoogleraar, werd computernerd, en zorgde voor veel spektakel. 'Het hele cortège werd nat.'
Tijdens de opening van de Boekenweek van 1978 voorspelde wiskundige Koos Verhoeff dat binnen drie decennia het papieren boek zou verdwijnen. Toekomstige generaties zouden massaal op schermen gaan lezen en spelletjes doen.
De computer zou niet alleen dienen voor zakelijk, maar ook voor recreatief gebruik. Het papieren boek is niet verdwenen, maar jongeren zijn wel massaal gaan 'gamen', zoals dat nu heet.
Verhoeff was een computerpionier die later bekend werd door zijn op wiskundige modellen geconstrueerde beelden. Bekend is onder meer de Spiralosaurus in zijn woonplaats Dommelen. Maar hij maakte ook drie beelden voor de Universiteit van Heidelberg.
Verhoeff overleed 19 maart op 91-jarige leeftijd. De wiskundegenen kwamen van zijn moeder, die ziekelijk was maar wel heel slim. 'Toen een Haagse bloemenkoopman voor de oorlog langs kwam met de slogan 'één roos voor 2 cent en tien voor een kwartje' kochten de meeste mensen er meteen tien. Mijn moeder ook, maar wel tien losse van 2 cent', vertelt zijn zoon Tom Verhoeff, zelf universitair docent in Eindhoven.
Koos Verhoeff was een bolleboos, maar als gevolg van de oorlog verliep zijn middelbareschoolperiode chaotisch. Maar uiteindelijk kon hij wiskunde gaan studeren in Leiden. Na zijn kandidaats stapte hij over naar de Universiteit van Amsterdam, waar hij er filosofie bij kon doen. Na zijn studie werkte hij eerst bij het Mathematisch Centrum in Amsterdam. In 1957 werd hij onderzoeker aan de Technische Universiteit Delft, waar hij geïnteresseerd raakte in computers.
Zo ontwikkelde hij een geautomatiseerd systeem voor de universiteitsbibliotheek met een bibliofoon en wentelgoot, waardoor een gevraagd boek binnen twee minuten bij de uitleenbalie kon zijn, in plaats van een kwartier. Daarna werkte hij twee jaar bij Philips aan de automatisering van fabrieken.
In 1971 volgde hij voormalig wereldkampioen schaken Max Euwe op als hoogleraar informatica aan de Erasmus Universiteit te Rotterdam. Verhoeff zag in de jaren zeventig als een van de eersten in Nederland het belang in van nieuwe kleine computers waarvan de microprocessor op één enkele chip zat: de zogenoemde microcomputer. Dankzij hem liep de Erasmus Universiteit ook voorop bij de toepassing van microcomputers in het onderwijs.
Ook hier deed hij een bibliotheekproject waar robots boeken haalden. In die tijd vroeg de kunstenaar Popke Bakker hem of hij kon helpen met de constructie van een beeld op grond van een wiskundig principe dat alleen met een computer kon worden uitgewerkt.
'Mijn vader stemde in. Hij kreeg hierdoor ook zijn eigen ideeën voor kunst. Omdat Popke Bakker die ontwerpen niet wilde maken, ging hij dat zelf doen. Na zijn pensioen richtte hij zich volledig hierop en ging hij zichzelf 'wiskunstenaar' noemen', zegt Tom Verhoeff. Vader Verhoeff hield van spektakel. 'Ik weet nog dat hij bij zijn afscheidscollege een chaosmachine had gemaakt als een waterrad dat alle kanten op spetterde. Het hele cortège dat in toga op de eerste rij zat, werd nat.'
Hij was in Valkenswaard, waar Dommelen onder valt, een belangrijke vertegenwoordiger van de Stichting Vaart, een groep van kunstenaars die het kunstklimaat in de regio rond Eindhoven wil verbeteren. Secretaris-penningmeester Margriet Hennekens van de Stichting Vaart zegt dat 'hij altijd zijn wiskundelessen bleef geven'. 'Als je bij hem langs ging, kwam je daardoor bijna niet meer weg.' Verhoeff wordt overleefd door zijn vrouw en drie kinderen. Zoon Max overleed op 17-jarige leeftijd door een verkeersongeval.