Daarvoor belden we Peter Grünwald, actief als groepsleider aan het Centrum Wiskunde en Informatica in Amsterdam, alsmede als hoogleraar statistiek aan de universiteit van Leiden. Als eerste verklaart hij de redenering waarmee veel mensen deze loting buiten het toeval willen plaatsen. “Dan volgt een kansberekening uit de losse pols. Je hebt de helft kans op een thuiswedstrijd, dat doen mensen dan keer twaalf en dan kom je uit op een kans van één op vierduizend. En dan denken mensen dat het geen toeval meer is, maar zo simpel is het niet. Dit kan heel goed gewoon wel zo zijn”, aldus Grünwald.
Om dat nader uit te leggen, gebruikt de wiskundige een voorbeeld. “Als ik een lezing geef, vraag ik in de zaal wie er ooit op vakantie in een ver land onverwacht een bekende tegen is gekomen. Meestal steekt meer dan de helft zijn hand op. Die kans is echt ontzettend klein, maar toch gebeurt het. Daarom is het niet genoeg om te zeggen dat het geen toeval is als er dingen met een kleine kans gebeuren, want er gebeuren nou eenmaal voortdurend heel veel dingen met een kleine kans. Je kan ook niet zeggen dat het geen toeval is dat Pietje de loterij heeft gewonnen, want die kans is maar een op een miljoen. Iemand moet nou eenmaal de loterij winnen, en alle loten hebben evenveel kans.”
Tot dusver is er wat Grünwald nog geen reden tot argwaan. “Wat je wel zou kunnen doen, is de zaak vanaf nu gaan volgen. Kijk, als Feyenoord de volgende tien wedstrijden er weer acht of negen thuis loot, dan is er wel een aanwijzing dat er eventueel iets aan de hand is. Juist omdat het dan nu al van tevoren voorspeld is. Als je zegt ‘Pietje heeft de loterij gewonnen, dat kan geen toeval zijn’, is dat een onzinredenering. Maar als je voor de trekking al zegt ‘volgens mij gaat Pietje de loterij winnen’ en het gebeurt echt, dan is dat een heel sterke aanwijzing dat er iets aan de hand is. Als mensen echt denken dat er iets niet deugt, moeten ze maar gaan wedden dat Feyenoord vanaf nu negen van de tien wedstrijden thuis is”, vervolgt hij.
Deze statistiek is ook wel heel interessant. Als Feyenoord thuis mag spelen, dan is dat bijna altijd tegen een ploeg uit de Eredivisie. #loting #KNVBbeker pic.twitter.com/rzSBRoKiZy
— Bas Scharwachter (@BasScharwachter) 1 februari 2018
De conclusie luidt dus dat er nog geen reden is tot wantrouwen. “Het valt op, dus het is interessant om te kijken of het zo blijft. Het is nu nog te vroeg om te zeggen dat er echt iets buitengewoons aan de hand is, tenzij er andere aanwijzingen zijn.” Een andere factor, de kracht van de tegenstanders van Feyenoord, dient in deze kwestie als branddeken. In de laatste vijftien bekerwedstrijden trof Feyenoord dertien andere clubs uit de Eredivisie, terwijl bijvoorbeeld Ajax vijf van de laatste elf wedstrijden in de beker tegen amateurclubs speelde. “Dat suggereert inderdaad dat er geen opzet in het spel is”, aldus Grünwald. En als Feyenoord van de komende tien wedstrijden er opnieuw negen in de eigen Kuip mag afwerken? “Dan mag je zeker nog een keer bellen, want dan ga ik ook denken dat het wel heel gek is.”