Google, Microsoft en Mozilla voeren elk wijzigingen door in hun webbrowsers om de oude versleutelingstechniek SHA-1 (secure hash algorithm) voortaan te weigeren. Internetgebruikers worden dan bij het surfen naar dergelijke sites geconfronteerd met foutmeldingen. Websites komen op een zwarte lijst als ze voor hun beveiligde verbinding certificaten gebruiken die nog vertrouwen op het uit 1995 stammende SHA-1. Beveiligde verbindingen zijn dan namelijk af te tappen. Daarnaast kunnen nepsites voor bijvoorbeeld phishing zich met een nagemaakt beveiligingscertificaat voordoen als legitieme sites.

‘Bedreiging voor het web’

Google doet de bejaarde versleuteling in de ban met ingang van Chrome-versie 56. Die nieuwe versie is nu in de testfase en staat gepland om eind januari als definitieve release uit te komen. Google stelt dat de kraakbaarheid van hashing-algoritme SHA-1 binnenkort praktische aanvallen mogelijk maakt die een bedreiging vormen voor beveiligde webverbindingen. Chrome zal SHA-1 certificaten voor websites niet langer vertrouwen en dus toegang tot zulke onveilige sites blokkeren.

Ook Microsoft voert begin 2017 een zogeheten uitfasering door voor SHA-1. Zijn browsers Internet Explorer (IE) en Edge blokkeren vanaf 14 februari toegang tot websites die nog de oude versleuteling gebruiken. Daarbij krijgen gebruikers een waarschuwing voorgeschoteld, die meldt dat het door de website gebruikte beveiligingscertificaat niet valide is. “Hoewel we het met klem ontmoedigen, hebben gebruikers wel de optie om de foutmelding te negeren en door te gaan naar de website”, blogt Microsoft.

Stapje voor stapje

Firefox-maker Mozilla biedt zijn gebruikers straks ook de optie om websiteblokkering te omzeilen. Bij de invoering van de SHA-1-exit en de daaruit voortvloeiende waarschuwing voor onveilige verbindingen gaat Mozilla voorzichtig te werk. Firefox-versie 51 is het kantelpunt, maar de uitfasering wordt eerst naar een deel van de gebruikers uitgerold en geleidelijk aan breder doorgevoerd. Firefox 51 is nu uit als Developer Edition en komt eind januari als definitieve release.

Ondertussen heeft Apple nog geen formele plannen bekendgemaakt om SHA-1 uit te faseren voor zijn Mac- en iOS-browser Safari. Op macOS heeft Safari in de developersmodus wel allang een optie om SHA-1 certificaten als onveilig te behandelen. Met ingang van macOS Sierra (versie 10.12) worden websites met SHA-1 certificaten niet langer als veilig gezien. Deze stap voorwaarts gebeurt op bescheiden wijze: Safari toont in de adresbalk niet langer een slotje.

Kraakdoorbraak

Het schrappen van SHA-1 is al geruime tijd in aantocht. Het algoritme voor de eenrichtingsversleuteling (hashing) van data is in 2005 al ondermijnd en sindsdien zijn telkens stappen gezet waarmee de kraakbaarheid steeds dichterbij kwam. Eind 2015 hebben wetenschappers echter een doorbraak geboekt in het praktisch kraken van SHA-1.

Daarbij heeft een Nederlandse onderzoeker van het Centrum voor Wiskunde en Informatica (CWI) bijgedragen. Dit onderzoek en de inzet van voortschrijdende technologie, zoals de forse rekenkracht die GPU’s bieden, zorgt ervoor dat het kraken van SHA-1 aanmerkelijk goedkoper kan.

Bejaard

Sinds mei 2016 is het gebruik van SHA-1 op het web al flink afgenomen. Mozilla heeft een daling waargenomen van 3,5 naar 0,8 procent. Eind 2015 waren er nog bijna 1 miljoen sites met SSL-certificaten op basis van SHA-1.

De bejaarde versleuteling doet echter niet alleen dienst voor websitecertificaten die de verbinding tussen website en bezoeker moeten beveiligen. Het algoritme wordt ook gebruikt voor versleuteling van opgeslagen gebruikersgegevens zoals wachtwoorden. Zo is het recente uitlekken van gebruikersaccounts van datingsite Adult Friend Finder mede te danken aan gebruik van SHA-1. Verder blijkt een in 2012 gestolen database met gebruikersgegevens van LinkedIn ook ‘beveiligd’ met de oude techniek.